Quyền theo luật định của cổ đông hoặc thành viên trong công ty

Quyền theo luật định của cổ đông hoặc thành viên trong công ty

Tóm tắt câu hỏi: Kính chào Quý Luật sư, tôi đang có dự định góp vốn vào doanh nghiệp của một người bạn để cùng hợp tác kinh doanh vào quý II của năm 2017. Vậy Quý luật sư có thể tư vấn giúp tôi những quyền lợi của tôi khi tham gia vào công ty theo quy định pháp luật mới nhất của năm 2017 được không ạ? Rất cám ơn và kính chúc các luật sư sức khỏe, bình an.

Trả lời: (Câu trả lời chỉ mang tính chất tham khảo)

Kính chào Quý khách, cảm ơn Quý khách đã gửi câu hỏi đến cho Bộ phận tư vấn pháp luật và thủ tục hành chính của Phamlaw. Về vướng mắc của Quý khách, chúng tôi xin được đưa ra ý kiến tư vấn qua bài viết dưới đây để Quý khách tham khảo.

Quyền theo luật định của cổ đông hoặc thành viên trong công ty

Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014, thành viên hay cổ đông phổ thông trong doanh nghiệp có mười quyền cơ bản. Bên cạnh đó, quyền của thành viên và cổ đông phổ thông cũng được ghi nhận tại điều lệ của công ty. Ngoài ra, các cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi sẽ có các quyền ưu đãi riêng tương ứng với loại cổ phần mình sở hữu như quyền ưu đãi biểu quyết, cổ tức, hoàn lại hoặc ưu đãi khác so với cổ phần phổ thông. Tại khoản 5 Điều 113 Luật doanh nghiệp 2014 có quy định: “Mỗi cổ phần của cùng một loại đều tạo cho người sở hữu nó các quyền, nghĩa vụ và lợi ích ngang nhau”, như vậy, mỗi cổ phần cùng loại đều tạo cho các cổ đông của công ty cổ phần sở hữu các quyền và nghĩa vụ, lợi ích ngang nhau.

Về vấn đề quyền của thành viên và cổ đông công ty, chúng ta cần lưu ý trên hai phương diện: Một là điều lệ và thỏa thuận thành viên hoặc cổ đông có thể hạn chế các quyền theo luật định này của thành viên hoặc cổ đông hay không; hai là thành viên hoặc cổ đông có thể tự mình hay thông qua quyết định của một cơ quan quản lý từ bỏ quyền theo luật định hay không.

*Hạn chế quyền theo luật định

Mười quyền của thành viên và cổ đông công ty được quy định tại Luật doanh nghiệp 2014 là các quyền được ghị nhận theo luật định, vì vậy điều lệ công ty không thể có quy định hạn chế các quyền trên. Về bản chất, điều lệ công ty được ghi nhận như một loại hợp đồng, vì vậy các bên có thể tự do thỏa thuận tuy nhiên không được trái với những quy định của pháp luật. Như vậy, điều lệ công ty không thể loại trừ hay giới hạn phạm vi các quyền của thành viên và cổ đông so với các quy định được ghi nhận tại Luật doanh nghiệp 2014. Trừ trường hợp các thành viên và cổ đông không thực hiện hoặc từ bỏ quyền, thành viên và cổ đông sẽ có đủ mười quyền cơ bản theo luật định cho dù điều lệ có quy định hay không, hoặc quy định khác đi. Tương tự như vậy, đối với các quy định hạn chế của thỏa thuận thành viên hoặc cổ đông đối với các quyền theo luật định của thành viên/cổ đông. Thỏa thuận thành viên hoặc cổ đông cũng như điều lệ không thể giới hạn hay loại trừ các quyền trên ở cấp độ cao hơn quy định của Luật doanh nghiệp 2014.

*Không thực hiện hoặc từ bỏ quyền

Khác với việc điều lệ hoặc thỏa thuận thành viên hạn chế hoặc loại trừ quyền theo luật định của thành viên hoặc cổ đông, việc tự bản thân thành viên hay cổ đông không thực hiện quyền của mình là một vấn đề khác. Đây là quyết định riêng của thành viên hoặc cổ đông, và trên thực tế áp dụng hiện nay pháp luật nước ta tôn trọng quyết định này. Thành viên hoặc cổ đông công ty có thể tự mình hay thông qua quyết định của một cơ quan quản lý không thực hiện hoặc từ bỏ quyền theo luật định của mình. Để cho quy định thêm chặt chẽ thì các công ty có thể thêm điều này trong bản điều lệ hoặc thỏa thuận của thành viên/cổ đông.

Trên thực tế có một trường hợp điển hay đang có nhiều quan điểm trái chiều đó là việc cổ đông tự mình hoặc thông qua một nghị quyết của đại hội đồng cổ đông từ bỏ quyền ưu tiên mua cổ phần mới chào bán trong một giao dịch phát hành riêng lẻ. Có thể hiểu vấn đề này qua ví dụ sau:

Đại hội đồng cổ đông của một công ty cổ phần ra nghị quyết thông qua việc phát hành cổ phần riêng lẻ cho một nhà đầu tư và nghị quyết cũng thông qua việc các cổ đông hiện tại của công ty từ bỏ quyền được ưu tiên mua cổ phần. Nghị quyết được thông qua bởi 85% cổ đông của công ty. Như vậy có thể hiểu là 85% cổ đông của công ty này đã đồng ý từ bỏ quyền ưu tiên mua cổ phần còn 15% cổ đông còn lại cũng có thể được coi là đã từ bỏ quyền ưu tiên mua cổ phần thông qua nghị quyết của đại hội đồng cổ đông.

Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014 thì chưa có quy định nào cụ thể về việc từ bỏ quyền ưu tiên mua cổ phần là một vấn đề mà đại hội đồng cổ đông có thẩm quyền quyết định và quyết định này ràng buộc tất cả các cổ đông trong công ty. Tuy nhiên cần lưu ý theo quy định tại khoản 6 Điều 5 Điều lệ mẫu công ty đại chúng thì điều lệ mẫu công ty đại chúng có quy định cụ thể cho phép đại hội đồng cổ đông quyết định về việc từ bỏ quyền ưu tiên mua cổ phần của cổ đông. Đây chính là cơ sở pháp lý của việc từ bỏ quyền ưu tiên mua của cổ đông trên nghị quyết của đại hội đồng cổ đông đối với công ty đại chúng.

Có quan điểm cho rằng đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần không phải là công ty đại chúng thì có thể quy định cụ thể cho phép hội đồng thành viên hay đại hội đồng cổ đông quyết định về việc từ bỏ quyền ưu tiên của thành viên hoặc cổ đông. Trên cơ sở quy định của điều lệ, các thành viên hoặc cổ đông có thể coi là đã đồng ý với quy định này. Mặt khác cũng có quan điểm cho rằng dù có quy định như vậy trong điều lệ, quyền được ưu tiên mua cổ phần là quyền theo pháp luật và do vậy quyền này không thể được từ bỏ bởi một quyết định cuẩ hội đồng thành viên hay đại hội đồng cổ đông.

Tại khoản 4 Điều 51 Luật doanh nghiệp 2014 có quy định về nghĩa vụ của thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn: “Chấp hành nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên”. Bên cạnh đó tại khoản 3 Điều 115 của Luật trên cũng có quy định về nghĩa vụ của cổ đông phổ thông: “Chấp hành nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị”. Như vậy, quan điểm cho rằng điều lệ có quy định cụ thể về cơ chế từ bỏ quyền được ưu tiên góp vốn hoặc mua cổ phần theo quyết định của hội đồng thành viên hoặc đại hội đồng cổ đông thì có nghĩa là các thành viên và cổ đông đã đồng ý với cơ chế trên có vẻ như phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành hơn.

Trên đây là ý kiến tư vấn của Phamlaw về thắc mắc của Quý khách liên quan đến vấn đề Quyền theo luật định của cổ đông hoặc thành viên trong công ty. Nếu Quý khách còn có vướng mắc hay muốn biết thêm thông tin về các thủ tục hành chính như thành lập doanh nghiệp, thay đổi thông tịn đăng ký kinh doanh, giải thể doanh nghiệp,… xin vui lòng liên hệ với Tổng đài Bộ phận tư vấn pháp luật và thủ tục hành chính của Phamlaw, số hotline 1900. Để sử dụng dịch vụ, Quý khách vui lòng kết nối tới Số hotline: 0973938866.

——————————

Phòng tư vấn pháp lý doanh nghiệp chuyên sâu