Quy định đối với đất có nhà thờ họ, từ đường

Câu hỏi: Quy định đối với đất có nhà thờ họ, từ đường

Xin chào Luật sư,

Bố mẹ tôi sinh được 4 người con. Trước khi mất, bố mẹ có viết di chúc, để anh trai cả của tôi ở căn nhà từ đường, có nhiệm vụ cúng giỗ hàng năm. Nay anh tôi làm ăn thua lỗ, muốn đem thế chấp nhà từ đường và đất để vay vốn tại ngân hàng. Nhà từ đường này cùng với đất đã được dòng họ Vũ chúng tôi thờ cúng 4 đời. Vậy xin hỏi Luật sư, chúng tôi phải làm thế nào để ngăn anh tôi thế chấp?Đất nhà thợ họ có được chuyển nhượng hay không? Do chưa có Giấy chứng nhận, bây giờ chúng tôi có thể xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đất thờ cúng không? Thủ tục như thế nào? Cảm ơn Luật sư đã tư vấn và mong sớm nhận được câu trả lời.

Quy định đối với đất có nhà thờ họ, từ đường

Trả lời: (Câu trả lời chỉ mang tính chất tham khảo)

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Phamlaw.

Pháp luật dân sự cũng nhưng pháp luật về đất đai hiện nay thừa nhận chế độ sở hữu chung của cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có công trình là nhà thời họ, nhà từ đường, đền, đình… Khi có đủ các điều kiện như luật định, thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cộng đồng dân cư. Mặt khác, do tính chất đặc biệt của bất động sản, mà việc thực hiện các quyền chuyển nhượng, tặng cho… đối với loại đất này bị hạn chế. Dưới đây Phamlaw xin đưa ra quan điểm tư vấn quy định nhà thờ họ như sau:

Thứ nhất, quy định của pháp luật về đất có công trình là đình, đền, từ đường, nhà thờ họ.

Điều 211 Bộ luật dân sự 2015 quy định về sở hữu chung của cộng đồng như sau: “1. Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc, cộng đồng tôn giáo và cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập quán, tài sản do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp, được tặng cho chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật nhằm mục đích thỏa mãn lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.”

Như vậy, căn cứ vào nguồn gốc hình thành theo tập quán, do các thành viên của cộng đồng sử dụng làm nơi thờ cúng, cũng như việc đóng góp của các thành viên trong cộng đồng để xây dựng thành nhà thờ họ, nhà từ đường, đình, miếu… Đất và công trình từ đường, nhà thờ họ… đó được xác định thuộc sở hữu chung của cộng đồng. Các thành viên của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung theo thỏa thuận hoặc theo tập quán vì lợi ích chung của cộng đồng nhưng không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Đặc biệt, tài sản chung của cộng đồng là tài sản chung hợp nhất không phân chia.

Theo khoản 5 điều 100 Luật đất đai 2013: “5. Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có công trình là đình, đền, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ; đất nông nghiệp quy định tại khoản 3 Điều 131 của Luật này và đất đó không có tranh chấp, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.” Căn cứ vào quy định này, thì đất có từ đường, nhà thờ họ… sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Mặt khác, điều 645 Bộ luật dân sự cũng quy định: “1. Trường hợp người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho người đã được chỉ định trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thoả thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng.”

Như vậy, căn cứ vào những quy định trên, thì anh bạn không có quyền được thế chấp đối với đất có từ đường của dòng họ. Ngoài ra, theo như thông tin bạn cung cấp, thì trong di chúc, bố mẹ bạn cho phép anh cả ở nhà từ đường, và có nghĩa vụ phải cúng giỗ hàng năm, nên người anh cả chỉ được sử dụng căn nhà vào mục đích đã được định đoạt trong di chúc và cũng đồng nghĩa với việc đất nhà thờ họ không được chuyển nhượng.

Thứ hai, về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Như trên đã trình bày, thì căn cứ vào khoản 5 điều 100 Luật đất đai 2013, bạn và những người khác trong gia đình đang sử dụng đất có nhà từ đường được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Trình tự, thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất có công trình là nhà thờ họ, từ đường gồm các thành phần sau:

Đơn đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu theo mẫu số 04a/ĐK ban hành kèm theo Thông tư 24/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về hồ sơ địa chính;
Các giấy tờ về dòng họ và văn bản cuộc họp dòng họ để ủy quyền cho một thành viên thực hiện thủ tục;
Một trong các giấy tờ về quyền sử dụng đất tại khoản 1, 2 điều 100 Luật đất đai 2013 – nếu có.

Bước 2: Nộp hồ sơ.

Sau khi chuẩn bị đủ hồ sơ, cá nhân nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở tài nguyên và môi trường nơi có bất động sản. Nếu hồ sơ chưa hợp lệ thì cán bộ tiếp nhận sẽ yêu cầu người nộp bổ sung lại. Nếu hồ sơ đã hợp lệ, cán bộ tiếp nhận sẽ nhận hồ sơ, đồng thời trao giấy hẹn lấy kết quả.

Bước 3: Trả kết quả.

Trên đây là những quan điểm của PHAMLAW về Quy định đối với đất có nhà thờ họ, quy định về nhà từ đường. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc hay cần thêm thông tin chi tiết, xin hãy liên hệ với bộ phận tư vấn thủ tục hành chính 1900 của PHAMLAW. Để được tư vấn các dịch vụ về xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; chuyển nhượng quyền sử dụng đất; khai nhận di sản thừa kế…, Quý khách hàng vui lòng kết nối tới số hotline: 097 393 8866, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ.

————————–

Phòng tư vấn pháp luật chuyên sâu