Hợp đồng lao động bằng miệng có hợp pháp không?

Hợp đồng lao động bằng miệng có hợp pháp không?

Thưa Luật sư!

Tôi với công ty A chỉ thỏa thuận công việc với nhau bằng miệng không có ký kết hợp đồng lao động. Trong vòng 5 tháng tôi làm việc ở đây, công ty chưa hề trả lương cho tôi. Tôi muốn hỏi là hợp đồng lao động bằng miệng có hợp pháp không? Tôi có lấy lại được lương của 5 tháng không được trả đó không? Rất mong Luật sư có thể tư vấn giúp tôi.

Cảm ơn Luật sư!

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Luật PhamLaw. Với câu hỏi của bạn, Phamlaw xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

CĂN CỨ PHÁP LÝ

Bộ luật lao động 2019

Bộ luật dân sự 2015

NỘI DUNG TƯ VẤN

1. Hợp đồng lao động bằng miệng là gì?

Hợp đồng lao động bằng lời nói là hợp đồng mà các bên giao kết hợp đồng lao động chỉ bằng miệng, không thông qua bất cứ văn bản, giấy tờ gì. Trên thực tế, khi ký kết hợp đồng để bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của các bên, chúng ta nên hạn chế các bản hợp đồng bằng miệng để tránh các rủi ro không đáng có.

2. Có được giao kết hợp đồng lao động bằng miệng không?

Căn cứ theo Điều 14 Bộ Luật Lao động năm 2019 thì hợp đồng lao động có thể được ký kết dưới ba hình thức:

• Hợp đồng lao động bằng văn bản.
• Hợp đồng lao động điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu.
• Được giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói áp dụng đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng;

Thứ nhất, Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 14 Bộ Luật Lao động năm 2019.

Thứ hai, Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.

Thứ ba, Hai bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18, điểm a khoản 1 Điều 145 và khoản 1 Điều 162 của Bộ luật lao động 2019

Như vậy từ ngày 01/01/2021 ngày Bộ Luật Lao động năm 2019 có hiệu lực pháp luật, thì người lao động và người sử dụng lao động chỉ được giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng. Đây là quy định để đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia hợp đồng lao động, đặc biệt là với người lao động – bên được cho là yếu thế hơn. Bởi thực chất, trên thực tế, người lao động luôn là người phụ thuộc vào người sử dụng lao động. Việc giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói hầu như mang hiệu lực pháp lý rất yếu, có khó thể chứng minh nếu có tranh chấp xảy ra.

Lưu ý: Các trường hợp dù đáp ứng yêu cầu là công việc có thời hạn dưới 01 tháng nhưng vẫn không được giao kết hợp đồng bằng miệng đó là:

• Giao kết hợp đồng lao động với nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên thông qua một người lao động trong nhóm được ủy quyền giao kết hợp đồng lao động để làm công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng.
• Giao kết hợp đồng lao động với người chưa đủ 15 tuổi.
• Giao kết hợp đồng lao động với lao động là người giúp việc gia đình.

Việc hạn chế trường hợp ký kết hợp đồng lao động bằng lời nói để buộc các bên giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản; với hình thức hợp đồng bằng văn bản sẽ tăng tính ràng buộc để các bên thực hiện đúng nghĩa vụ mà mình đã cam kết, tránh xảy ra các tranh chấp không đáng có sau này.

3. Có nên giao kết hợp đồng lao động bằng miệng không?

Hợp đồng phải được giao trên trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực. Lao động có quyền tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội. Vậy nên, dù là hình thức hợp đồng nào, nếu hợp đồng được lập ra một cách hợp pháp thì đều có giá trị pháp lý như nhau.

Tuy nhiên, trên thực tế việc không giao kết hợp đồng bằng văn bản gây nên rất nhiều rủi ro đặc biệt là cho người lao động trong quá trình thực hiện hợp đồng của mình. Nhiều người sử dụng lao động đã lợi dụng tình trạng không có hợp đồng cụ thể để không đảm bảo các chế độ cho người lao động trong quá trình làm việc cho mình. Vì vậy, để tránh bị thiệt thòi, người lao động nên tìm hiểu về hợp đồng lao động và ký kết theo đúng quy định pháp luật để quyền và lợi ích của bản thân mình có thể được đảm bảo trong quan hệ lao động.

Khi giao kết hợp đồng bằng lời nói cần lưu ý một số nội dung sau:

Thứ nhất, Nội dung của việc giao kết, thỏa thuận phải được đầy đủ, rõ ràng và minh bạch, nên có ghi âm, quay phim hoặc người làm chứng khi thỏa thuận nội dung hợp đồng miệng

Thứ hai, Giữ lại các hóa đơn hoặc các giấy tờ có liên quan đến giao dịch bằng miệng

Quá trình giao dịch từ thư từ, email, biên bản giao nhận hàng, biên bản giao nhận tiền sẽ là chứng cứ khi thực hiện khởi kiện đòi quyền lợi của người lao động.

4. Giải quyết tình huống

Thứ nhất, bạn đã làm việc tại công ty A được 5 tháng. Về nguyên tắc, đối với công việc có thời hạn từ đủ 03 tháng đến 12 tháng thì phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản. Nếu công ty không giao kết hợp đồng lao động thì công ty vi phạm pháp luật lao động.

Thứ hai, việc công ty 5 tháng đã không trả lương cho bạn là vi phạm với nguyên tắc trả lương theo quy định pháp luật lao động, cụ thể như sau:

Căn cứ theo quy định tại điều 94 Bộ Luật lao động 2019 về nguyên tắc trả lương như sau:

“Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp”.

Đồng thời, tại Điều 97 Bộ luật lao động 2019 quy định về kỳ hạn trả lương người lao động như sau:

Một, Người lao động hưởng lương theo giờ, ngày, tuần thì được trả lương sau giờ, ngày, tuần làm việc hoặc được trả gộp do hai bên thỏa thuận nhưng không quá 15 ngày phải được trả gộp một lần.

Hai, Người lao động hưởng lương theo tháng được trả một tháng một lần hoặc nửa tháng một lần. Thời điểm trả lương do hai bên thỏa thuận và phải được ấn định vào một thời điểm có tính chu kỳ.

Ba, trong trường hợp vì lý do bất khả kháng mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn thì không được chậm quá 30 ngày; nếu trả lương chậm từ 15 ngày trở lên thì người sử dụng lao động phải đền bù cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng số tiền lãi của số tiền trả chậm tính theo lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 01 tháng do ngân hàng nơi người sử dụng lao động mở tài khoản trả lương cho người lao động công bố tại thời điểm trả lương.

Từ những quy định trên, liên hệ với trường hợp của bạn, bạn có làm việc tại công ty A được 5 tháng nhưng không ký kết hợp đồng lao động. Đối chiếu với quy định của Luật, với công việc có thời hạn từ đủ 03 tháng đến 12 tháng thì phải giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản nhưng công ty không ký kết hợp đồng lao động với bạn là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính.

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Nghị định 12/2022/NĐ-CP vi phạm quy định về giao kết hợp đồng lao động, người sử dụng lao động sẽ bị phạt tiền khi có một trong các hành vi sau:

• Giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên; giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người được ủy quyền giao kết hợp đồng cho nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên làm công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng quy định tại khoản 2 Điều 18 của Bộ luật Lao động;
• Giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động;
• Giao kết hợp đồng lao động không đầy đủ các nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật

 Tùy thuộc vào số lượng người lao động, mức phạt tiền được quy định như sau:

+ Từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;

+ Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;

+ Từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;

+ Từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;

+ Từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.

Theo đó, theo quy định mới của Nghị định 12/2022/NĐ-CP thì tùy thuộc vào số lượng lao động mà công ty bạn vi phạm về việc không giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với công việc có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên thì người sử dụng lao động sẽ bị phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến tối đa 25.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 4.000.000 đồng đến tối đa 50.000.000 đồng đối với tổ chức. Ngoài ra, biện pháp khắc phục hậu quả ở đây là buộc người sử dụng lao động giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người lao động khi có hành vi giao kết hợp đồng lao động không bằng văn bản với người lao động làm công việc có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên.

Ngoài ra, theo như thông tin mà bạn cung cấp, bạn làm việc tại công ty A được 5 tháng, tuy nhiên công ty vẫn chưa trả lương cho bạn. Mà theo luật quy định, người lao động được trả lương trực tiếp, đầy đủ và đúng thời hạn. Trường hợp đặc biệt không thể trả lương đúng thời hạn thì không được chậm quá 01 tháng và người sử dụng lao động phải trả thêm cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng lãi suất huy động tiền gửi do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm trả lương. Như vậy, công ty đã chậm trả lương cho bạn. Trong trường hợp này, công ty phải đền bù cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng số tiền lãi của số tiền trả chậm tính theo lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 01 tháng do ngân hàng nơi người sử dụng lao động mở tài khoản trả lương cho người lao động công bố tại thời điểm trả lương.

Như vậy, để giải quyết vấn đề của bạn, bạn cần phải ngồi lại và thỏa thuận, thương lượng với công ty để có thể đưa ra được phương án giải quyết vấn đề có lợi nhất cho bạn. Trường hợp công ty vẫn cố tình không trả lương cho bạn, bạn có thể làm đơn khiếu nại lên Phòng Lao động Thương Binh và xã hội Huyện nơi mà công ty đóng trụ sở để được xem xét giải quyết nhằm đảm bảo quyền lợi cho mình hoặc bạn có thể liên hệ với đơn vị Luật Phamlaw. Luật Phamlaw sẽ đồng hành cùng bạn để giải quyết những khó khăn và vướng mắc trong quá trình bạn giải quyết tranh chấp lao động với công ty A.

Phamlaw hy vọng bài viết này đã giải đáp được thắc mắc của bạn. Để biết thêm các thông tin chi tiết về vấn đề này, Quý bạn đọc có thể kết nối tổng đài 19006284 để được tư vấn chuyên sâu. Ngoài ra, Luật Phamlaw còn cung cấp nhiều dịch vụ liên quan đến thành lập, giải thể, tổ chức lại doanh nghiệp,…Để được hỗ trợ các dịch vụ có liên quan đến các thủ tục hành chính, Quý khách hàng kết nối số hotline 091 611 0508 hoặc 097 393 8866, Phamlaw luôn sẵn sàng hỗ trợ.

Hợp đồng lao động bằng miệng có hợp pháp không? Luật Phamlaw