Công ty cho thuê tài chính là gì?

Công ty cho thuê tài chính là gì?

Được xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử thế giới văn minh nhân loại, cho thuê tài chính là một loại hình rất được ưa chuộng trên thế giới, không những vì nó đáp ứng được yêu cầu sinh hoạt tiêu dùng và sản xuất cho nền kinh tế mà còn bởi tính an toàn và hiệu quả của nó. Vậy Công ty cho thuê tài chính là gì? Kính mời quý khách hàng cùng Luật Phamlaw tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Theo các tài liệu cũ, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy phiến đất có khắc chữ ở thành phố cổ của người Summerian (gần vịnh Ba Tư) ghi nhận giao dịch cho thuê tài sản đầu tiên được thực hiện vào năm 2010 trước Công nguyên. Các thầy tu là người giữ vai trò cho thuê và người thuê là nông dân tự do. Tài sản thời kỳ đó khá đa đang bao gồm: công cụ sản xuất nông nghiệp, súc vật kéo, nhà cửa… Nền văn minh cổ đại Ai Cập, Hy Lạp, La Mã đã chứng kiến nhiều giao dịch cho thuê bất động sản và tài sản cá nhân. Trong các giao dịch này, bên cho thuê sẽ chuyển giao quyền sử dụng tài sản cho bên thuê trong một thời gian nhất định và bên thuê có nghĩa vụ trả tiền thuê. Các giao dịch cho thuê tài sản này, ở thời cổ đại, thuộc hình thức cho thuê truyền thống. Trong suốt lịch sử hàng ngàn năm tồn tại của nó, không có sự thay đổi lớn nào về tính chất giao dịch bởi tín dụng thuê mua hay còn gọi là cho thuê tài chính.

Theo quan điểm của Ủy ban về chuẩn mực kế toán quốc tế IASC International Accounting Standards Committee: Cho thuê tài chính là loại cho thuê có khả năng chuyển dịch về căn bản tất cả những rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản. Quyền sở hữu đó cuối cùng cũng có thể được chuyển giao hoặc không được chuyển giao.

Ở Việt Nam, hoạt động cho thuê tài chính xuất hiện vào năm 1995, muộn hơn nhiều so với các nước khác trên thế giới. Khái niệm cho thuê tài chính lần đầu tiên được đề cập tại Điều 1 Quy chế tạm thời về tổ chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam (ban hành kèm theo Nghị định 64/CP ngày 09/10/1995 của Chính Phủ): “Cho thuê tài chính là một hoạt động tín dụng trung, dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc – thiết bị và các động sản khác. Bên cho thuê cam kết mua máy móc-thiết bị và động sản theo yêu cầu của bên thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê. Bên thuê sử dụng tài sản thuê và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thỏa thuận và không được hủy bỏ hợp đồng trước hạn. Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được chuyển quyền sở hữu, mua lại hoặc tiếp tục thuê tài sản đó theo các điều kiện đã thỏa thuận trong hợp đồng thuê.”.

Hiện nay, Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 (Điều 113) và khoản 7 Điều 3 Văn bản hợp nhất 09/VBHN-NHNN năm 2019  định nghĩa về loại giao dịch này rất chi tiết:

“Cho thuê tài chính là hoạt động cấp tín dụng trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài chính giữa bên cho thuê tài chính với bên thuê tài chính. Bên cho thuê tài chính cam kết mua tài sản cho thuê tài chính theo yêu cầu của bên thuê tài chính và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê tài chính trong suốt thời hạn cho thuê. Bên thuê tài chính sử dụng tài sản thuê tài chính và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính”.

Bên cạnh đó, khoản 5 của Văn bản hợp nhất cũng quy định: “Công ty cho thuê tài chính là công ty tài chính chuyên ngành, hoạt động chính là cho thuê tài chính theo quy định tại Nghị định này. Dư nợ cho thuê tài chính phải chiếm tối thiểu 70% tổng dư nợ cấp tín dụng”.

Có thể nói, công ty cho thuê tài chính là tổ chức tín dụng thành lập dưới hình thức công ty kinh doanh theo phương thức cung ứng vốn cho khách hàng chủ yếu thông qua việc cho thuê máy móc, thiết bị và các loại động sản khác.

Công ty cho thuê tài chính được thành lập dưới một trong hai hình thức: CT TNHH hoặc CTCP. Chính vì vậy, các công ty cho thuê tài chính sẽ phải chịu sự điều chỉnh của Luật doanh nghiệp 2020 và Luật đầu tư  2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành hai đạo luật này song song với các quy định có tính chuyên ngành của pháp luật về cho thuê tài chính.

Một số công ty cho thuê tài chính nổi bật ở Việt nam hiện nay:

• Công ty cho thuê tài chính (CTTC) TNHH MTV Công nghiệp Tàu thuỷ khóa học xuất nhập khẩu
• Công ty CTTC TNHH MTVKexim Việt Nam (100% vốn nước ngoài)
• Công ty CTTC TNHH MTV Ngân hàng Á Châu
• Công ty CCTC TNHH MTV Ngân hàng Công thương Việt Nam.

Ví dụ: Công ty CTTC TTHH MTV Ngân hàng Công thương Việt Nam cho Công ty Kế toán Việt thuê tài chính một xe ô tô trong 05 năm. Giá trị sử dụng hữu ích của ô tô là 10 năm.

Đặc trưng hoạt động kinh doanh của công ty cho thuê tài chính

Thứ nhất, cho thuê tài chính mang tính chất của hoạt động cho thuê tài sản thông thường

Thực chất, trong giao dịch cho thuê tài chính, bên cho thuê tài trợ vốn cho bên thuê bằng cách bỏ tiền mua tài sản mà bên thuê yêu cầu. Công ty cho thuê tài chính giành quyền khai thác giá trị sử dụng tài sản đó cho bên thuê nhưng vẫn giữ lại quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê. Ở đây, bên thuê chỉ có quyền khai thác giá trị sử dụng tài sản chứ không có quyền sở hữu tài sản. Chính sự tách rời giữa quyền sử dụng và quyền sở hữu tài sản trong các giao dịch này cho thấy cho thuê tài chính có một số dấu hiệu giống với cho thuê tài sản thông thường.

Tuy nhiên, cho thuê tài chính lại khác với cho thuê tài sản thông thường (hoặc cho thuê vận hành) ở rất nhiều điểm. Trong quan hệ cho thuê tài chính, tổng số tiền bên thuê đồng ý trả cho bên cho thuê trong suốt thời hạn thuê ít nhất phải bằng hoặc lớn hơn giá trị của tài sản thuê, tức là tối thiểu phải tương đương với vốn đầu tư vào tài sản, bên thuê có quyền lựa chọn hoặc có nghĩa vụ mua lại tài sản thuê khi hết hạn hợp đồng. Trường hợp mua lại tài sản thuế, giá mua thường tương đương hoặc nhỏ hơn giá trị còn lại của tài sản. Trong quan hệ cho thuê tài sản thông thường, bên thuê không phải trả tổng số tiền thuê tương đương hoặc vượt quá giá trị của tái sản thuê. Tiền thuê thường được xác định căn cứ vào nhiều yếu tố như công suất của máy, nhu cầu thị trường đối với sản phẩm sản xuất ra… Ngoài ra, quyền lựa chọn hoặc nghĩa vụ mua lại tài sản thuế không được đặt ra trong loại giao dịch này

Thứ hai, cho thuê tài chính là một hình thức cấp tín dụng

Cho thuê tài chính là một giao dịch về tài sản giữa bên cho vay ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay (doanh nghiệp và các chủ thể khác), trong đó bên cho vay chuyển tiếp tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời hạn nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn gốc và lãi cho bên đi vay khi đến hạn thanh toán.

Trong một giao dịch cho thuê tài chính, bên cho thuê chuyển giao tài sản thực cho bên thuê sử dụng. Trong quá trình sử dụng tài sản, bên thuê phải thanh toán tiền thuê định kỳ cho đến khi hết hạn hợp đồng, khoản tiền thuê này cũng bao gồm hai phần: phần vốn gốc và lãi. Đặc biệt, đối với các hợp đồng cho thuê tài chính thanh toán một phần sau khi chấm dứt hợp đồng thuê, tiền lãi được thanh toán đầy đủ trong thời gian sử dụng vốn, nhưng phần vốn gốc chưa hoàn trả đầy đủ.

Trường hợp này có ba cách giải quyết và được thực hiện trong hợp đồng:

– Bên thuê đồng ý mua tài sản: phần vốn gốc đã được hoàn trả dưới dạng tiền thanh toán mua tài sản.

– Bên thuê muốn thuê tiếp tài sản: phần vốn gốc được hoàn trả dưới dạng thanh toán tiền thuế trong thời gian hợp đồng cho thuê được gia hạn.

– Bên thuê không muốn thuê tiếp tài sản: phần vốn gốc lại được hoàn trả dưới dạng hiện vật, tức là tài sản thuê mua.

Có thể thấy rằng, trong giao dịch cho thuê tài chính, nguyên tắc hoàn trả của tín dụng luôn luôn được bảo đảm; tiền thuê và giá trị tài sản còn lại thường lớn hơn giá trị tài sản ban đầu. Đây chính là sự trao đổi tài sản không ngang giá – bản chất của một quan hệ tín dụng. Việc quay trở về điểm xuất phát của tín dụng không phải như lúc đã nhượng đi mà là một giá trị lớn hơn – đó gọi là tiền lãi mà người đi vay được hưởng ngoài giá trị ban đầu của tín dụng.

Tuy nhiên, khi so sánh giữa hoạt động cho thuê tài chính và cấp tín dụng để mua tài sản, chúng ta có thấy giữa chúng có những điểm không tương đồng. Điểm khác biệt cơ bản giữa hai hoạt động này là ở quyền sở hữu tài sản được hình thành từ nguồn vốn tài trợ. Trong hoạt động cho thuê tài chính, bên cho thuê giữ lại quyền sở hữu tài sản thuê và thu tiền trích khấu hao tài sản thuê. Khi hết thời hạn hợp đồng, bên thuê có quyền lựa chọn giữa việc tiếp tục thuê hoặc mua lại tài sản theo giá trị còn lại của tài sản. Trong hoạt động cấp tín dụng để mua tài sản, bên đi vay không những có quyền sử dụng mà cả quyền sở hữu tài sản hình thành từ vốn vay và có quyền giữ lại tiền trích khấu hao tài sản đó; còn bên cho vay có quyền đòi lại cả gốc và lãi vốn cho vay.

Trên đây là bài viết về Công ty cho thuê tài chính là gì? Nếu bạn còn vướng mắc hoặc muốn được hỗ trợ tư vấn, vui lòng kết nối đến tổng đài tư vấn của chúng tôi. Hỗ trợ dịch vụ qua các đầu số hotline 097 393 8866 hoặc 091 611 0508.