Thực trạng về thuế thu nhập cá nhân tại TP.HCM

Nguyễn Thái Sơn – Trưởng phòng thuế thu nhập cá nhân của Cục Thuế TP HCM trả lời phỏng vấn Thời báo Kinh tế Việt Nam về viêc thực hiện thu thuế thu nhập cá nhân tại thành phố.

Số lượng người khai thuế thu nhập cá nhân tại Chi Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh đã tăng lên đáng kể so với các năm trước. Suy nghĩ của ông về điều này là gì?

Đó là một đánh giá chuẩn xác. Số lượng người đến để kê khai thuế thu nhập cá nhân đã được tăng lên đáng kể. Với Luật Doanh nghiệp mới, doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm thu thuế thu nhập cá nhân từ các nhân viên của họ.

Theo thống kê của chúng tôi, số lượng người kê khai thuế thu nhập cá nhân đã tăng 1,5 lần so với con số của năm ngoái. Điều này chứng tỏ các doanh nghiệp và cá nhân đã nhận thức được vai trò, ý thức trách nhiệm và tầm quan trọng của việc đóng thuế thu nhập cá nhân.  Đây là nguồn ngân sách không nhỏ tạo động lực thúc đẩy nền kinh tế theo xu thế hội nhập của thế giới.

Như bạn biết, Luật Doanh nghiệp quy định về trách nhiệm của các doanh nghiệp để thu thuế thu nhập cá nhân từ các nhân viên của họ. Những thành phần kinh tế nào đã thực hiện nhiệm vụ này có hiệu quả?

Đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp Nhà nước là những ngành đã đạt được tỷ lệ cao trong việc thực hiện quyết toán thuế. Các tổ chức ngân sách nhà nước như bệnh viện, trường học, nơi có rất nhiều lao động có thu nhập đạt tới mức ngưỡng của thuế thu nhập cá nhân có tỷ lệ thực hiện việc thanh toán thuế khá thấp.

Luật Thuế thu nhập cá nhân có mặt tại Việt Nam 16 năm trước, nhưng để để thực hiện  việc thu thuế chính xác, hiệu quả và đạt được tỷ lệ khả quan chỉ thực sự diễn ra trong vài năm trở lại đây khi mà có sự tham gia hỗ trợ thu thuế từ chính các doanh nghiệp quản lý trực tiếp các cá nhân. Tại Nhật Bản, 80% thuế thu nhập cá nhân được thu thập bởi các doanh nghiệp trong khi ở Việt Nam con số này vẫn chỉ khoảng 9 – 10%.

Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 100.000 doanh nghiệp, nhưng chỉ có khoảng 10% trong số các doanh nghiệp này thực hiện việc thu thuế cá nhân cho nhân viên của họ.

Tuy đạt tỷ lệ thấp trong việc triển khai thuế thu nhập cá nhân so với các nước khác nhưng TP.HCM lại là nơi thu được thuế thu nhập cá nhân cao nhất với 2.292 tỷ đồng. Rõ ràng, đây chưa phải là một con số như kỳ vọng và ngành thuế vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Thu thuế thu nhập cá nhân là một thủ tục phức tạp, rất khó khăn để biết chính xác thu nhập của người nộp thuế trong bối cảnh tỷ lệ tham nhũng ở nước ta còn cao và hệ thống giám sát tài chính chưa thật sự chạt chẽ. Vậy các cơ quan thuế quan làm thế nào để đối phó với vấn đề này?

Thu thuế thu nhập cá nhân chắc chắn là khó khăn hơn so với các loại thuế của các doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng (VAT). Hệ thống giám sát tài chính của Việt Nam mới chỉ đạt được một số tiêu chí cơ bản, do tỷ lệ sử dụng tiền mặt còn cao và rất khó để kiểm soát điều này. Hơn thế nữa, hầu như đã không có bất cứ vụ khởi tố nào của tòa án liên quan đến việc trốn thuế thu nhập cá nhân. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến ý thức nhân và trách nhiệm phải nộp thuế của người dân.

Trước đây, doanh thu từ thuế thu nhập cá nhân chỉ đạt được khoảng vài trăm tỷ đồng, chiếm 2-3 %  doanh thu thuế của thành phố, nhưng trong những năm gần đây, doanh thu đã tăng lên đến 6 % với tốc độ tăng trưởng khoảng  20% mỗi năm.

Ngành thuế dự kiến sẽ thu được 2.765 tỷ đồng tiền thuế thu nhập cá nhân trong năm nay.

Những biện pháp đã được ngành thuế đưa ra để đạt được mục tiêu này là gì?

Thu thuế sẽ tập trung vào các đối tượng cụ thể. Ví dụ, trong năm 2005 chúng tôi nhìn vào các nghệ sĩ. Năm 2006, bộ phận này nhằm vào các cơ quan ngân sách nhà nước như bệnh viện, trường học, nơi các giáo sư và bác sĩ có thu nhập cao thông qua các hoạt động hợp tác với các đối tác nước ngoài.

Năm nay, Bộ sẽ tập trung vào người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Để thu thuế, chúng tôi sẽ yêu cầu hợp tác với các cơ quan nhập cư và Sở Lao động, Thương binh và Xã hội là cơ quan quản lý cho người nước ngoài tại Việt Nam.

Xem thêm: Dịch vụ quyết toán thuế trọn gói